Nog maar een paar weekjes

Er resten ons nog tweeënhalve week,voordat ik weer naar Nederland kom, met de huidige groep.
Ook in de afgelopen periode is er veel gebeurd.

Ypkje is twee weken geweest, gevolgd door Marloes. Over de periode met Ypkje heb ik in mijn vorige webverhaal geschreven. Fantastische periode was dat, waarin we weer veel naar elkaar toegegroeid zijn en veel gedeeld. Wat heeft zij een grote bijdrage gehad in het beter begrijpen van de groep om daarop mijn coaching aan te kunnen passen. Ze heeft veel talent op dit vlak.

Marloes kwam nu haast drie weken geleden, op maandag 27 februari. We zijn de volgende dag direct naar Oeganda vertrokken om in het grote Nationaal Park Queen Elisabeth veel, heel veel dieren te spotten. Vooral op de eerste dag was het al raak. Vanaf een boot kwamen we ogen te kort om alle nijlpaarden, buffels, olifanten en de vele vogels te bewonderen die in of langs het water lagen. Deze shot wildlife was direct een zevenklapper; de dag daarna reden we rond in een auto om door mooie Afrikaanse landschappen verder de dieren te zien die in grote getale voorkwamen. Marloes was eigenlijk vooral gekomen voor chimpansees: we hadden een wandeling door een bijzondere kloof, die dicht begroeid was en waar het moeilijk bleek deze apen te zien. We kwamen niet verder dan 4 chimpansees op grote afstand. Nou vooruit dan maar, die middag in een ander tropisch bos weer geprobeerd: er is geen garantie, waar wel grote kans. We zijn niet verder gekomen dan vier uren dwalen door de jungle en een kreet van een chimpansee. Maar ze lieten zich weer niet zien. Ik kon Marloes er van overtuigen om de volgende ochtend weer te gaan: toen was het raak! De prachtige foto’s en filmpjes zijn over een tijdje bij haar te bewonderen. Marloes zou Marloes niet zijn als ze niet ook van deze vakantie een film gaat maken. Binnenkort in haar theater!!

De tweede week was vanuit Shyogwe. Op zondag naar de kerk. Die ochtend had Marloes aan Reverant GASANA gevraagd of hij aandacht wilde besteden aan June, het dochtertje van haar vrienden Es en Bas, dat met een ernstige spierziekte geboren is. Het is een indrukwekkend geheel geworden. Dit zijn de momenten waarop je echt de gemeenschapszin van Afrika ervaart; de warmte, de aandacht, de liefde en het samen beleven was hartverwarmend.
We zijn veel bij elkaar geweest, in deze vakantie van Marloes. Voldoende om de gesprekken te laten ontstaan en te genieten van wie de ander is. Ik kijk met een heel goed gevoel terug op deze tijd samen.

Wat zijn de communicatiemiddelen van nu toch anders dan die van zo’n kleine veertig jaar geleden, toen ik voor de eerste keer in Afrika was. Een geschreven brief deed er rond drie weken over om het thuisfront te bereiken. Als ik dan antwoord op een vraag wilde, dan waren we 6 weken verder. Nu heb ik net broer Auko aan de lijn gehad, die gisteren een knieoperatie heeft ondergaan. Het gaat goed met hem en hij is optimistisch over z’n revalidatie.

Het is zaterdagochtend, rond een uurtje of 11 en ik ben terug van een lange tocht met Claude, een jongen uit de buurt die ik geld heb geleend voor zijn laatste jaar universiteit, waar hij landbouw management doet. Hij kan 25% van het geleende geld ‘terugverdienen’ als hij in dit jaar 40 boeren op de een of andere manier stimuleert om verbeteringen in hun bedrijfsvoering door te voeren. Ik heb ondertussen flink veel bijenkassen gezien, een konijnenfokkerij, afdakjes voor koeien, tegen de felle zon, aanplant tegen erosie en kleinschalige landbouw,voor ‘kleine boeren’. Vanmorgen waren we drie uur op pad om een afgelegen boerderij te zien met een varkensfokkerij. Aandoenlijk, die kleine biggetjes. Dat gevoel zag ik niet bij de Afrikanen om mij heen. Ik denk dat ze in die roze biggetjes vooral een toekomstig bord eten zien.

Volgende week gaan we verder, omdat mijn knie het wat liet afweten. Zelfs met een rekverband om, strompel ik een beetje. Het gaat wat heen en weer, deze blessure van mij. Toch eens echt iemand naar laten kijken als ik weer in Nederland terug ben.
Vanmorgen ontstond een gesprek tussen Claude en mij over hoe hij de genocide heeft beleefd. In 1994 was hij een manneke van 6 jaar. Het gesprek ging gepaard met lange tussenpauzes; het is niet gemakkelijk om de wrede gebeurtenissen van die periode te vertellen. Daarnaast is het praten over gevoelens hier in Rwanda zeer moeizaam. Ook voor hem was het uiterst ingrijpend en hij begint dan het liefst over de periode van opbouw, waar we nu in zitten en hoe hij zijn rol hierin ziet.

Met de huidige groep gaat het wisselend. Een aantal is nu goed op weg, maakt voldoende uren en heeft het goed naar de zin. Bij hen zie ik ook dat ze zich steeds gemakkelijker bewegen in de Afrikaanse samenleving om hen heen. Bij een aantal anderen gaan het moeizamer. Ik heb veel gesprekken; dan gaat het onder anderen over nachtrust, eten en slapen, eventjes gas teug nemen, pogingen wat meer energie te krijgen, maar soms ook om eens even door te zetten. Deze basale zaken spelen eigenlijk al de hele periode; vaak heb ik gedacht dat we in een volgende periode aan zouden komen, waarin ieder met veel energie de stage zou aanpakken. Een aantal heeft zich echter goed aangepast aan de Afrikaanse effectiviteit.

De ICT jongens Chris en Antony hebben nu een programma om na de examenperiode van de scholen (vanaf 23 maart) lessen te geven aan 5 klassen van de basisschool (Senior 2) en twee klassen van de TTC. We hebben net een rooster in elkaar gezet, dat gaat draaien t/m vrijdag 30 maart. Elke groep krijgt 4 klokuren en voor onze jongens betekent dat dat zij in hun laatste volle week nog veel oefening krijgen om les te geven met de computer. En nu maar hopen dat er niet al te veel belemmerende factoren gaan optreden, zoals klassen die niet komen opdagen of dat de stroom te vaak uitvalt.
We gaan er nu van uit dat Gerlin en Dedmer in elk geval één setje schoolmeubelen klaar hebben, voordat we in de laatste dagen zitten. Daarnaast willen ze graag een tafeltje, een bankje en een krukje op voorraad hebben voor Arjan, zodat hij een voorbeeld heeft, als hij begin mei gaat starten in de werkplaats. We proberen dan in een van onze laatste dagen de schoolmeubelen aan te bieden aan een basisschool.

En dan het vervolgverhaal van de pakketten die nog steeds op het vliegveld staan. De pakketten zijn al vele weken geleden verstuurd door Jan D. en Jimmy wist echt zeker dat hij de watertank, die onderdeel is van de pakketten, vier weken gelden nog zou kunnen instaleren. Niet dus. Er is nu de vereiste handtekening, maar nu is het wachten op de ankomst van het verzonden geld naar de Diocese en op Eugenie, die het geld van de rekening moet halen. De autoriteiten brengen de kosten fors in rekening, van de goederen die in hun loods lagen te wachten en die we probeerden los te peuteren. Ze eisen de betaling van het lieve sommetje van 469.000 Rwf. Dat is ongeveer 600 euro. Ik ga me dan maar niet afvragen wie er nu verdient aan de goede gaven van vele Nederlanders….. Ik heb me ter zelfbescherming van begin af aan niet mee willen bemoeien. Geert en een veel te trage bureaucratie / onbegrijpelijke betalingen is geen goede combinatie.

Afgelopen donderdag ben ik naar de VSO geweest om met directeur Mike en Program Manager Charlotte te spreken over de brief van haar, drie jaar geleden, die het mij onmogelijk maakte om nog een periode voor VSO te werken. Het werd een goed gesprek, Mike stond open voor de achtergronden van de gewraakte voorbeelden en gaf aan dat hij e.e.a. goed kan voorstellen. Ondertussen zijn maatregelen genomen tegen VSO medewerkers die een te nadrukkelijke Rwandese mentaliteit rond autoriteit ten toon spreidden, maar dat was al na mijn tijd. Hij (Mike) gaf aan dat hij bereid is een brief te schrijven naar VSO-Nederland om mij nieuwe mogelijkheden te geven een vrijwillige episode voor VSO te werken als ik dat in de toekomst zou willen.

Ondertussen is het zaterdagmiddag geworden en zijn we met de hele groep naar Murara geweest. Murara was altijd al onze watchman, maar na het vertrek van Isabel heeft hij ook de derde plaats als domestique ingenomen. Hij werkt dus letterlijk dag en nacht voor ons. Hij is een erg aardige jongen en vond het een geweldige eer dat we hem, zijn vrouw, drie kinderen, zijn moeder en jongere broer opzochten in hun kleine huisje. Ze hadden voor ons nootjes klaargemaakt: een hele traktatie!! Hij kwam met een onthutsend verhaal: oorspronkelijk telde het gezin van zijn ouders zeven kinderen. De vader en vijf kinderen zijn in de afgelopen jaren door buren vergiftigd, ‘omdat ze ons blijkbaar niet mogen…….” Voor ons een onbegrijpelijk verhaal, maar het geeft nog maar weer eens aan hoeveel in dit land onder de oppervlakte leeft en waar je geen weet van hebt als je er niet toevallig iets over hoort.

Gerlin is momenteel met Naphtar op pad om pils op te halen en wat fanta’s voor een gezellige avond, samen met de domestiques. Vanmorgen is een geit gekocht, die net geslacht is en die nu klaargemaakt wordt voor de brochettes van vanavond. De film ‘Lion King’ moet dan de dag echt af maken. Zo’n relatief rustig weekend heeft de groep wel nodig. Deze weken/maanden vragen veel van de groep en het is goed om regelmatig een pas op de plaats te maken.

En dan een boeiende brief van het CvB van het Friesland College. Het College van Bestuur heeft besloten om het project Rwanda per augustus stop te zetten, omdat we geen externe financier hebben en een aantal formele zaken niet op orde. We gaan in april met hen om tafel, omdat het project het Friesland College nog geen cent heeft gekost, maar straks wel 26 studenten een onvergetelijke tijd (en voor haast iedereen: een stage) heeft opgeleverd. Om het in de woorden van Jan Postma te zeggen: “Deze slag hebben we dan verloren maar we kunnen de oorlog nog wel winnen.”

Om eens positief te eindigen: ik ga de suggestie van Jan D. volgen om eerst uit eigen zak (die van de rekening van Multimodus op de bank) maar de kosten te betalen voor de opslag van de goederen en de kosten van het vervoer naar Cyakabili. Dan kunnen we in elk geval maandag te spullen ophalen.

De zon schijnt buiten, het is rond 25 graden, de lucht is gevuld met kinderstemmetjes en er is rust om me heen.