sponsoring

Iets meer dan 50% van alle geld bruto nationaal product van Rwanda komt als een gift / donatie / lening uit het buitenland. Rwanda kent nagenoeg geen industrie en export. Ruim meer dan 80% van alle mensen zijn officieel ‘boer’; vaak houdt dat in dat er een heel klein stukje grond is voor eigen gebruik, soms met een of twee geiten, varkens, kippen en als het echt meezit een koe.
Ongelooflijk veel mensen leven hier een marginaal bestaan. Het is overleven, door het planten van cassave, bananen en bonen Als het niet in het gezin wordt geconsumeerd, dan gaat de vrouw des huizes op vrijdag naar de markt voor de verkoop.
Rond de 10 – 15% van alle mensen heeft een betaalde baan. Dat betekent vaak een uiterst bescheiden inkomen – soms naast het stukje land rond het huisje – van rond de 20 euro per maand, zoals mijn hulp in de huishouding. Zoals ik al eens eerder schreef, krijgt een onderwijzer voor een volledige baan rond de 30 euro per maand, eventueel aangevuld met een bonus van 15 euro.

De elektriciteitsvoorziening houdt 50 meter voorbij de kerk op. Er is daar ook geen stromend water meer. Voor de argeloze toeristische voorbijganger – als die er zou zijn – lijkt dit idyllisch, maar als je hier woont is het een rauwe werkelijkheid. Er zijn een paar uiterst magere kansen om te ontsnappen uit deze cirkel van armoede: onderwijs is wel een sleutel.
Basisonderwijs is gratis. Er zijn hier en daar aanzetten voor kleuteronderwijs; dat moet wel betaald. En als je verder wilt studeren op een middelbare school, dan moet je betalen: 55.000 Rwf per trimester (rond 70 euro); dit is rond 200 euro per jaar. En als je dan meerdere kinderen hebt in deze leeftijd…Reken maar uit.
Een paar dagen geleden zat ik achter in een taxibusje, terug van Kigali. Een jongen naast me beschreef zijn situatie: vader vermoord in de genocide, hij is de derde van zes kinderen en het gezin heeft geen inkomen. Hij had een jaartje of twee goede resultaten op het examen van de basisschool, maar het gezin is arm. Hij zoekt een sponsor…. En ik ben blank…. Je kunt je er alles bij voorstellen en ik heb het niet gedaan. In het half jaar dat ik in Rwanda woon krijg ik haast dagelijks dit soort verzoeken.

We hebben in de loop van de maanden van veel mensen bedragen gekregen om te sponsoren. Sommigen gaven aan dat ze dit graag willen ‘labelen’ )oormerken) voor een specifiek doel, zoals het betalen van schoolgeld of ‘voor een arme sloeber’. Het wordt tijd om verantwoording af te leggen wat er zoal met het geld gebeurt:

A: Lesgeld

We hebben aangeboden aan de agrarische school om de hoek om twee leerlingen te selecteren die gesponsord kunnen worden door het geld dat we van jullie hebben ontvangen. De schone taak voor directeur en een paar leerkrachten om te selecteren.
De directeur kwam laatst langs met het volgende verhaal: Er zit een meisje (14 jaar) in de tweede klas, ze is intern, haar familie woont 30 km verderop, in Ruhango. Geld voor vervoer is er niet. Vader kan met heel veel moeite een deel van het schoolgeld betalen. Maar die zit sinds een paar maanden in de gevangenis….Verdere details zijn mij niet bekend. Moeder is 8 jaar geleden overleden bij de geboorte van het derde kind. Door de levenswandel van pa is het gezin vervreemd van de rest van de familie. Het meisje heeft twee broertjes: 10 en 8 jaar. Ze heeft de keus om door te gaan met school (schoolgeld??) of terug naar huis om voor haar twee broertjes te zorgen (inkomsten??). Een onmogelijke keus. De school is er mee aan, ook al omdat het een serieuze meid is die het aardig doet op school. De school kan niet zomaar het schoolgeld kwijtschelden, omdat de lonen voor de leerkrachten en verder alles wat er op school gebeurt, betaald moeten worden uit het schoolgeld.
Een ander verhaal van een leerling is die van een jongen die rond 10 kilometer verderop woont bij zijn oom. Zijn beide ouders zijn bij de genocide vermoord. Oom heeft hem en een zusje in de familie opgenomen, vanaf 1994. Hij heeft verder nog een viertal kinderen. De jongen mocht naar school en is nu een jaar op deze school. Een paar maanden geleden verloor oom zijn baan. Het is nu haast niet mogelijk om schoolgeld op te brengen. Er is een soort tussenoplossing gemaakt. Hij loopt dagelijks van huis naar school en eet niet tussen de middag. Een bed in de boardingschool en een maaltijd zijn te duur.

Deze twee voorbeelden hebben het in de bespreking niet gehaald, als te sponsoren leerlingen. De headmaster kwam zelf met de volgende twee voorbeelden die wel geselecteerd zijn. Hij heeft het volgende geschreven:

1. Grace.
Born in 1992.

The Family of 2 younger brothers and 1 younger sisters.
The father was imprisoned in 1995 due to the consequences of Genocide which happened in
Rwanda. While the father was in prison the mother died in 2000, so the children stayed alone
at home. Grace became the head of the family and struggled in that life until the father was
released in 2004.
When the father was released he decided to reward her by taking her to school but without sufficient means. To help this young lady will be a good work and a way to heal her psychologically, and helping the future of this whole family.

May the Lord bless any one who will help in prayers and deeds.

The headmaster of Agri – veterinary school.
Revd. Emmanuel TWAHIRWA.


2. Jean
Date of Birth: 1988

Fatherless from 1993, with 3 sisters and 2 brothers.
The mother is sick every once in a while. She is a farmer . Very difficult to raise those 6
children alone.

Jean has to repeat the year because he was sent out a few times, due to the lack of
school fees. Despite those problems he is a good young man with good discipline. He likes
football and modern music.
He is in 2nd form of General education. We believe that to help this young man is to help the
whole family and prepare the future of his young brothers and sisters.

May the Lord blesses any one who will pray, advice or support him.

The headmaster of Agri – veterinary school,
Rev. Emmanuel TWAHIRWA.

We hebben besloten om de keuze van de school om deze twee leerlingen financieel te ondersteunen te honoreren t/m de derde (en laatste) klas op deze school. Dat betekent voor Grace nog 3 jaar en voor Jean nog 2 jaar. Kosten: drie kwartalen á 55.000 Rwf (= 68 euro per kwartaal) = rond 200 euro per jaar. In totaal: 2x200 + 3x 200 euro = 1000 euro totaal.

Zoon Erik zet zich met zijn groep 7 van de Vrije school in Groningen in via schrijfcontact met de 5de klas van de basisschool in Shyogwe en een actie onder zijn kinderen voor de ondersteuning van lesgeld voor een van de scholieren van de middelbare school die het niet ‘gehaald’ hebben. Waarschijnlijk wordt dit het 14-jarig meisje met haar twee broertjes waar ze voor moet zorgen en pa in de gevangenis. We zijn benieuwd en wensen Erik en zijn leerlingen veel sterkte. Fantastisch dat deze school dit werk doet en helemaal mooi als dit eens mocht lukken!!!



B: Meewerken aan de droom van rolstoelgebonden Emmanuel

In december ontmoetten Els en ik Emmanuel bij een bezoek aan een tehuis voor lichamelijk gehandicapte kinderen in het oosten van het land. Emmanuel is tegen de 30 jaar. Hij rondt dit jaar zijn middelbare school af en wil daarna naar de universiteit. Hij woont al jaren tussen de kinderen in het tehuis, op een kamer van 8 bedden. Privacy is onbekend. Hij kan niet bij zijn familie wonen, want die woont in Byumba, hoog in de bergen. Niet erg geschikt voor iemand in een rolstoel.
Naast de universiteit heeft hij de droom om ooit zelfstandig te wonen in een eigen huisje, in Gahini. Hij maakt sieraden die hij via contacten tracht te verkopen in het buitenland; hier in Rwanda is nauwelijks geld voor deze luxe. Els is al maanden de boer op om mensen zijn spullen te laten zien en te verkopen. Een andere VSO-vrijwilligster (Paula) heeft ook spulletje van hem verkocht toen ze rond de kerst thuis was in Noord Ierland.
Emmanuel heeft een week of drie geleden 100 euro sponsorgeld ontvangen (‘voor een arme sloeber’), een laptop (van de zending van Jan D.) en de toezegging dat Els probeert spulletjes voor hem te verkopen (ondertussen loopt dit lekker).

C: Project traumaverwerking en tegen de genocide ideologie

In een vorig verhaal heb ik eens beschreven dat rond april (dus volgende maand) weer veel mensen te lijden hebben onder de trauma’s van de genocide (7 april 1994 begon de genocide). Een vriend en collega is hier gespecialiseerd in counseling van leerlingen met trauma. Hij organiseert twee dagen met een aantal middelbare scholen, ook om de opkomende beelden die aanzetten tot haat (de basis van de genocide) bespreekbaar te maken. Een dag gaat een groep naar Kigali om het genocide memoriaal te bezoeken en een programma daar te volgen. Wij sponsoren dit bezoek met het betalen van 2 (3?) busjes (met 19 inzittenden elk). Per busje 50.000 Rwf. (iets meer dan 60 euro) + kosten voor de lunch (3 euro pp) Totale kosten 240 euro (en als het nog kan een extra busje á 120 euro).



D: kosten voor workshops en supervisie

Jan Dros komt hier vanaf eind maart workshops computer geven. Verder doe ik zelf veel aan supervisie, lesondersteuning en af en toe een workshop. Het geld van de VSO (small grand) is opgegaan aan de workshops in november en december. Nodig zijn zaken als schriftjes, pennen, af en toe eten voor de mensen tussen de middag en reisgeld. Deze zaken zijn gewoon niet te betalen van het gemiddelde maandsalaris in het onderwijs hier. Ik hoop via het bisdom nog wat geld los te peuteren, hoewel de kas hier ook niet zo overvloedig is gevuld. Begroting rond de 200.000 Rwf (rond 250 euro).

E: transport van laptops, printers, copieerapparaten, adapters etc.

Er loopt een groots sponsorproject, waarbij Jan D. en Hans B. de grote voortrekkers zijn. Zo’n 27 laptops met allerhande spullen zijn deze kant opgekomen. Geweldig!! De mensen zijn hiermee ontzettend in hun nopjes. In januari is deze zending geweest van spullen en medio maart komt een tweede zending met aanvullend materiaal. De eerste koste rond 800 euro (deels uit een potje gespaard door Jan D.) De tweede zending zal rond hetzelfde bedrag gaan kosten.

Verder loopt er nog een opleidingsproject voor ‘mijn’ hulp in de huishouding voor als ik vertrokken ben (apart sponsorgeld van Els en mij) misschien nog een ondersteuning van de school voor beroepsonderwijs in Vunga.

Mocht je bij dit verslag nog wat geld willen overmaken: ga je gang, we kunnen hier veel gebruiken! En mocht je willen labelen, doe dat gerust.

En ik heb heel vaak het idee: waarom dit project en niet……al die anderen. Keuzes zijn ontzettend moeilijk omdat je geconfronteerd wordt met de consequenties van die keuzes en met je eigen ‘macht’. Waarom dit kind en niet dat kind? Waarom die persoon, omdat ik die toevallig sympathiek vond? Waarom deze school en niet die? Dit zijn haast onmogelijke vragen en ik stel ze maar ook niet al te vaak aan mezelf, bang als ik ben het antwoord schuldig te blijven. Het is net als het geld geven aan een bedelaar: wel iets geven geeft een slecht gevoel en niet geven nog meer. En je weet dat het probleem van die persoon niet met je gift wordt opgelost. Ik sus me maar met de gedachten dat als je helemaal niets doet, dan……

Een volgend project dient zich aan: Randstad doet jaarlijks aan een sponsoractie in combinatie met VSO-Nederland. Gemiddelde opbrengst rond de 20.000 euro (oeps…). Els belde me vorige week (omdat ik niet dagelijks kan e-mailen) om me hiervan op de hoogte te brengen. Onder hoogspanning een aanvraag in elkaar gezet en ziedaar: er zijn hoopgevende signalen dat de aanvraag voor ondersteuning van de basisschool in Shyogwe wel eens gekozen zou kunnen worden. In elk geval door de eerste selectie en een levendige wisseling van informatie tussen het VSO-kantoor, Randstad en mijn persoontje. Ik hou je op de hoogte!!

En wat kost dat allemaal aan sponsorgeld

1. lesgeld 825.000 Rwf = 1000 euro
2. droom Emmanuel 80.000 Rwf = 100 euro
3. trauma & en genocide ideologie 288.000 Rwf = 360 euro
4. Workshops en supervisie 200.000 Rwf = 250 euro
5. Laptops e.d. (transport) - (1600 euro)
_________ +
Totaal : 1400.000 Rwf = 3310 euro

Er is nu in Shyogwe een totaalbedrag van 1590 euro ( 1.272.000 Rwf). Je hoeft geen rekenwonder te zijn om uit te rekenen dat ik schijnbaar hier beter kan uitgeven dan incasseren.
Dat lijkt maar zo (hoop ik).
Jan Dros heeft met zijn sponsoring op het MCL in elk geval het geld voor de verzending binnengebracht, zodat het totaalbedrag voor de sponsoren rond Wijnjewoude (en een aantal verder weg) 1710 euro is (dus exclusief de post verzending). Kijk en dat komt dichter bij de waarheid.
Als we hier alle zaken willen doen die hierboven vermeld staan, dan stel ik mij helemaal beschikbaar om nog hier en daar iets te ontvangen. Je kunt dat doen op de bekende rekening. Ik hoor wel of het gelukt is.

Hier gaat verder heel veel goed. Volgende keer schrijf ik over mijn ervaringen in het vluchtelingenkamp, waar ik met nog zo’n acht VSO-ers een weekje teacher training heb verzorgd.