het volle leven ...en Els

Tja, mijn woord toch niet gehouden: nog voor de kerst een laatste (!?!) verhaal op mijn weblog. Ik had alweer wat munitie verzameld en ach, sommige hebben wat meer tijd om te lezen in deze periode, dus vooruit dan maar.

In onze kerk is er een paar week geleden een grote bijeenkomst geweest van kerkelijke leiders . Ze komen vanuit alle hoeken van het bisdom. Op weg naar huis op mijn motor kom ik hele kuddes pastoors tegen, weer terug naar hun parochie. Je kunt deze soort gemakkelijk herkennen: een helder wit boordje rond de hals, waarboven een vriendelijk lachend gezicht prijkt. De rechter voorpoot maakt een wuivend gebaar, de torso iets bollig en de tred is wat houterig.

Na drie maanden de plaatselijke kapper maar eens geprobeerd. Begeleid door Faustin koos hij een van de vier saloons uit in ‘mijn’ dorpje, waar je tegen betaling van rond de 40 cent een snelle coup kunt laten aanmeten. Mijn eerste indruk was wat schrikken: mijn kapper heeft één werkend oog; het andere hangt wat amechtig in een uiterste ooghoek. Afstand schatten is dan voor hem waarschijnlijk lastig. Verder leek hij wat geïmponeerd door mijn vraag of hij alsjeblieft voorzichtig wou doen, in verband met bloedcontact, aids en zo… Na 25 jaar in het vak was ik zijn eerste blanke klant met niet-kroezend haar. Zijn motoriek deed me wat aan kapper Haakman denken. Deze allereerste kapper van mij in mijn geboortedorp Bedum maakte vaak wat rukkerige beweging met het bovenlijf, aangestuurd door een eeuwig lijkende verkoudheid. Regelmatig bleef zijn schaar dan ook haken in mijn kuif of vel, hetgeen een relaxt verblijf in de kapperstoel wat in de weg stond.
Mijn Afrikaanse kapper was juist uiterst voorzichtig, zoals je een stroomdraad benadert. Na ruim een half uur vonden ook de ongeveer 10 toeschouwers dat het resultaat er mag zijn. Nog een snelle blik in de spiegel, alle handen schudden en een belofte in de toekomst weer zijn etablissement aan te doen, verlieten we de zaak op weg naar het Rooms Katholieke weeshuis. Deze staat ook hier in het dorpje en is met veel geld van het Vaticaan na het bezoek van de paus in 1990 uit de grond gestampt. Het lijkt of je een westers dorp binnenwandelt. Het doel was het drinken van ikivukuto dat hier door de nonnen gemaakt wordt. Dit is een hemelse drank, ergens tussen yoghurt en karnemelk in. Nee betalen mocht niet; ons bezoek was al voldoende. Vollig van een halve liter melkproduct en uiterst vriendelijke woorden charterde ik een fietstaxi, op weg naar huis.

De aanstaande komst van Els wordt hier alom gezien als een belangrijk evenement. Mijn steun en toeverlaat Chantal vond dat het huis niet toonbaar is zonder een kleedje op tafel en bloemen in een vaas. Vandaag een keuze gemaakt uit de ongeveer tweehonderd uiterst lelijke en dus onverkoopbare bloemenvazen, gemaakt door een klas weeskinderen die nog immer wachten op een kundige docent. Chantal aarzelt nog tussen verse bloemen plukken of van die gezellige plastic bloemen die menig huiskamer hier sieren.
Verder was mijn overweging om Els op de motor van het vliegveld op te halen bijkans schaamteloos. Een gerespecteerd gast haal je op met een gerespecteerd voertuig: een auto. Als ik voor een motor zou kiezen, zou er eeuwige schande over het bisdom en de bisschop neerdalen. Verder komt er waarschijnlijk aan mijn wekelijkse vraag een eind, of de druppende kraan gerepareerd kan worden. Ik denk dat ik daar nu een week of zes om vraag. De afgebroken doucheknop verhindert een warme douche. Daar ben ik aan gewend, maar met bezoek……
Een gast wordt opgehaald, het liefst door een representatieve delegatie. Ik heb dat terug kunnen brengen tot één persoon, naast mezelf. Fidele, mijn directe collega belooft in vol ornaat, met wit boordje en al aan te treden. Ondertussen heb ik al vele aanbiedingen voor bezoeken binnen. Een ontvangst van een buitenlandse gast is een groot gebeuren hier.
Morgen komt een kerkelijk leider uit Ierland. Wij ‘notabelen’ worden vriendelijk, doch dringend verzocht acte de présence te geven; dat wordt een bijeenkomst en een maaltijd met rond 15 mensen aan tafel en vele toespraken. Het komt trouwens ook niet slecht uit dat veel van die gasten ergens wel goed zijn voor sponsoring. Maar gastvrijheid is een groot goed hier, daar kunnen we echt iets van leren in Nederland

Mijn hardlooptrainingen lopen gestaag. Toch twee à drie keer per week mag mijn bermuda mij vergezellen op mijn tochten. Heuveltje op, heuveltje af, slingerend over paadjes en langs huisjes, waar men nog nimmer een mzungu heeft gesignaleerd. Soms is de omgeving zo oogverblindend mooi dat ik vergeet te hollen en alleen maar kan kijken. Vanmorgen vergezelden eerst een dozijn kinderen me vanaf een dorpje; na zo’n 500 meter bleven vier jongetjes over, zo tussen 8 en 10 jaar. Geweldig, wat een lopen! Na drie kilometer keek ik nog in vier stralende gezichtjes. De opgestoken duim van me gaf ze nog meer energie. Uiteindelijk kwamen we bij een meertje en riviertje. Bij deze waterscheiding bedankte ik de trotse jochies voor hun begeleiding en beklom in mijn uppie de heuvel waar ik woon.

Langzamerhand zie ik steeds meer de armoede achter al die opgestoken handen en begroetingen. Als ik een jongen van een jaar of 12 zondagsochtends zie op een verre plek aan bananenbier, of een moeder met haar talrijke kroost bij een lemen hut, allen gehuld in vormeloos bruin/grijs, dan is het niet alleen maar romantiek. Dan is het vooral uitzichtloze en kansloze armoede. Als de watervoorziening uit de bron te ver weg is, is de bruin modderige stroom de enige bron van water. Jongens en mannen zeulen kilomers met zware jerrycan de heuvel op, om een schamel inkomsten te verdienen, naar gezinnen die voor deze dienst kunnen betalen. Hier ver van de moderne geneugten des levens is de strijd om het naakte bestaan elke dag gaande. Vrijdags zie ik mensen van heinde en verre komen met hun oogst op hun hoofd in de hoop wat op de markt te verkopen. Tegen het vallen van de avond zie ik velen min of meer beladen terugkeren. Het is een bestaan in de marge.
Elke 20 jaar verdubbelt de bevolking. Als er dan geen baan staat te wachten op al die kids, dan wordt het stukje land van de ouders ook nog verder verdeeld. Onderwijs is een voorwaarde om uit deze spiraal te komen. Maar op de middelbare school moet je schoolgeld betalen. Als je uit een arm gezin komt, of je bent weeskind, is dat moeilijk. Slechts 10% van de basisschool kinderen stroomt door. Vele kinderen hebben thuis hun verantwoordelijkheden voor zieke familieleden of moeten werken op het land. De school heeft zelden faciliteiten voor een kop thee of iets te eten. Er wordt zelfs op de basisschool gewerkt in drie talen: Kinyarwanda, Frans en Engels. Ik schat dat zo’n 20% van de basisschoolleerkrachten het eindexamen Engels zelf kan halen. Het is ongelooflijk lastig voor dit land om uit deze spiraal te komen.
Daarnaast ligt een sluimerend gevaar permanent op de loer. Zo’n 14 jaar na de genocide beginnen de psychologische problemen hiervan steeds meer zichtbaar te worden. Steeds meer wordt zichtbaar dat alle kinderen die opgevoed zijn zonder ouders, alle jongeren en volwassenen die moeten leven met al die verschrikkelijke beelden, een echte basis van vertrouwen missen. Onder de oppervlakte broeit van alles. Hier en daar ontstaan wel eerste projecten voor psychische hulp, maar alleen de verstokte optimist kan werkelijk denken dat de toekomst van dit land verder rustig is, zoals we dat nu meer dan 60 jaar kennen in Europa.

Na een vertraging van twee uur (rondhangen op het vliegveld van Nairobi is niet alleen maar leuk) kwam Els donderdag 20 december letterlijk aangevlogen. Ik stond met een tuiltje geplukte bloemen op haar te wachten. Een emotioneel weerzien. Mijn collega Fidele was mee als mede comité van ontvangst. Fotootjes genomen en lekker langzaam in de auto van het bisdom naar Shyogwe.
Nou ik had Els beloofd dat we nu in de droge periode waren aangeland. Niets was minder waar. Halverwege begonnen het letterlijk te gieten: zo’n tropische bui die wij niet kennen in Nederland. Binnen een mum van tijd was het overal niets dan water. Toen we de African road opdraaiden voor de laatste vier kilometer, was de dirtroad compleet veranderd in een rivier. Zoiets had ik daar nog niet gezien. Ik wist dat de stroom niet erg diep was, dus er maar dwars doorheen!!! Welkom in Afrika, lieve Els!!
Eerst een uitgebreid feestmaal, gemaakt door Chantal, met onder anderen een grote bak met heerlijke vruchtensalade.Een beetje uitpakken en daar kwam al de eerste bezoeker,. Die avond zo’n stuk of 10 mensen op bezoek gehad die allemaal het wonder wilden aanschouwen. Geweldig, de warme woorden, het gevoel dat ze erg, heel erg welkom is. Niet alleen bij mij, maar ook als gast in de wereld van de mensen om me heen.
Direct doorgepraat met de bisschop, over hoe dat nu moet met de verzending van de 26 laptops in begin januari. Bedankt, iedereen die daaraan heeft meegewerkt; we kunnen ze hier meer dan uitstekend gebruiken!!!!!. Rond een uurtje of 9 kon Els geen oog meer openhouden en viel ze in een lange (!) slaap, tot de volgende ochtend 9 uur.

Vrijdag uiterst rustig aangedaan met spulletjes een plaatsje geven, wat buiten zitten waar ik in het weer weer het ‘gewone’ weer herken: rond 22 graden, half bewolkt, klein beetje wind. Kortom: heerlijk. Een wandeling over slingerende paadjes, over erfjes, met vele kindertjes om ons heen, hier en daar een varkentje, een geit, een koe of een kip om uiteindelijk op drukke markt van het plaatsje hier te komen. Wie kijkt nu naar wie??? In elk geval was de verdubbeling van het aantal blanken hier in de buurt wel een bekijkje waard. Els vond dit niet alleen maar interessant. Dan maar naar de plaatselijke kroeg voor een pilsje en een cola te consumeren. Wandelend terug en onderwijl proberen om op allerlei manieren de drie en halve maand te overbruggen. Daar hebben we nog wel wat meer tijd voor nodig.
Ik hoorde dat ik ben ingeloot voor een eventuele Elfstedentocht. Als ik hier ijs kan vinden zal ik proberen me hier goed voor te bereiden

Nu, zaterdagmorgen, eerst eens de mensen in onze omgeving in Nederland de revue laten passeren. Jeetje, wat gebeurt er veel met veel mensen. Ik ben blij dat ik zo nog een beetje deel ben van jullie! Ondertussen speelt Els een partijtje blikspuit met het 11 jarig zoontje van buurman Jean Pierre. Omgangstaal Frans….. Ze staat hier voor niets!!! Ik schrijf hier met een kopje koffie naast me dit deel van het verhaal

Hier, nu vanuit het internetcafé van Gitarama wensen wij jullie in ons koude landje een hele
fijne kerstperiode. Wij zullen “onze” Anglicaanse kerk proberen voor het noodzakelijke kerstgevoel. Ik ben blij dat ik dit jaar af ben van de spanning of we een witte kerst zullen krijgen. Hier weet ik toch al vrij zeker het antwoord.
Rond oud en nieuw heb ik een bungalow gehuurd bij een prachtig meer in het oosten van het land, met weer andere exotische vogels dan hier rond het huisje. Vandaar op 2 januari naar het nationale park, voor onze shot wildlife. Kortom: het is niet alleen maar afzien in Rwanda.
Veel schaatsplezier!!!

Lieve mensen: als het je lukt, een relaxte periode en een goed Oud en Nieuw en een goed 2008

Geert en Els