De eerste twee weken, Shyogwe en sponsering

Lieve herfstgenieters

Shyogwe, de eerste weken

Dinsdag, 18 september, dag van vertrek naar mijn dorpje Shyogwe. Nog even rustig boodschappen doen op de vroege morgen,,,,,,dacht ik. Nog geen 100 meter van m’n guesthouse in Kigali en de hemel barstte open met een watermassa-in-een-keer die je alleen in tropische landen hebt. Ik vluchtte naar een overkapping van een tankstation waar zich al menig Rwandees verzameld had. Mzungu! Mzungu! Leuk, een blanke! Mijn buurman drukte zijn radiootje tegen mijn natte linkeroor: de opzwepende stem van een radiopastoor gaf telkens korte zinnen, die vertaald werden in het Kinyarwanda. Ik perste me iets verder weg van de regen, richting wel 30 paar goedkeurende ogen achter mij. Ach, weer eens wat anders dan een druilerige regenbui in ons kikkerlandje. Ik moet nog werken aan mijn geduld…..na een kwartiertje vond ik het welletjes en stapte de regen in. Wel eens binnen een halve minuut drijfnat geweest?

Maar 1½ uur na het afgesproken moment werd ik opgehaald door mijn werkgever. Spullen inladen, daar gaan we. Al snel ontvouwt zich een prachtig, haast idyllisch groen landschap van vele heuvels met overal huisjes, met vooral bananenbomen en koffiestruiken rondom. De weg is prima, goed asfalt en haast geen verkeer. Alles ademt een haast serene rust uit.
Na de afslag vanaf de grote weg, voor de laatste 4 kilometer, komt het ‘echte’ Afrika: bruinrode onverharde weg vol met kuilen. Hier en daar wandelen mensen lang het pad, af en toe een verdwaalde fietser. Ik ben nieuwsgierig naar mijn toekomstige woonplaats en word bij aankomst niet teleurgesteld: een lief klein huisje, met een prachtig uitzicht over het dal, als de nieuwe bijbelschool er niet net voor zou staan. Ik word voorgesteld aan de staf; vier pastoors die samen het grote gebied van hun bisdom voor hun rekening nemen. Aardige mensen en erg hulpvaardig. Mijn huisje is net van een bescheiden aantal meubelen voorzien. Verder stromend water en elektriciteit, meer dan ik verwacht had.
We eten samen en ik richt alvast mijn huisje in. Bed, kleren, laptop met boxjes (bedankt M & E) en alles wat je zoal bij je hebt als je gaat verhuizen en je maximaal 20 kg (oh, pardon, ik had 62 kg) bij je mag hebben.
De volgende dag een grote verrassing: ik krijg een heuse eigen office! Nooit gehad. En in het gebouw is internet! Ik hoef nu niet afhankelijk te zijn van het internetcafé in een stadje 10 km verderop. Direct geprobeerd en het lukt.
Ondertussen heb ik uit verhalen begrepen dat er erg weinig geld is bij de organisatie en bij particulieren. Mijn directe collega praat over een flesje fris als een absolute luxe. Veel gezinnen hebben meerdere weeskinderen opgenomen, die hun ouders vooral in de genocide verloren hebben.
Ik breng die middag een bezoek aan een internaat voor weeskinderen, gesponsord door Z.Afrika. Hier is ook plaats voor gehandicapte kinderen. Direct na de genocide (1994) waren hier zo’n 900 kinderen; nu nog rond 250 tussen de 3 en 18 jaar. Aids is hier ook zo’n killer. De kinderen hebben hier een plaatsje gevonden en leren hier basisdingen, zoals op elke school en worden zo goed en zo kwaad als het gaat voorbereid voor een baan ergens in de toekomst. Hier kunnen ze leren houtbewerken, potten bakken, handwerken, allerlei groenten verbouwen in de grote tuin sporten etc. In vergelijking met andere gebouwen is dit een mooie plek. De kwaliteit van de didactische riemen waarmee geroeid moeten worden lijken echter wat magertjes. De manager maakt van de gelegenheid gebruik om mij te vragen of ik mee kan helpen aan ‘capacity building’, en begeleiden van het schoolteam. Hier blijkt de nood heel direct. Ik ben erg onder de indruk van het geheel. Op het juiste moment belt Els: kan ik even delen in mijn ervaringen.
Na overleg met mijn werkgever ga ik 1 dag per week hier werken. Het hoe en wat gaan we nog uitzoeken. Verder drie dagen van schoolbezoek, trainingen en workshops geven en nog een dag in de week spelen voor leraar Engels. Dat laatste accepteer ik voor een beperkte periode. Ik wil kijken of ik het na een maand nog leuk vind.
Geheel tegen mijn verwachting in vind men een rondhollende blanke man niet al te lachwekkend. Regelmatig groetend draaf ik door een betoverd golvend landschap van bananenbomen, papayabomen, koffie- en theestruiken en hutten, over roodbruine onverharde weggetjes, met heel veel kinderen: alweer “mzungu, mzungu” , de kreet voor blanke, hier in Oost Afrika.
De laatste dag van deze werkweek breng ik door met bezoeken aan drie scholen. Om 8 uur bij de eerste school. Bij de eerste realiseer ik me al gauw dat ik mijn Nederlandse bril moet afzetten: rond 2000 kinderen op een basisschool, met 30 leerkrachten (even rekenen….), waarvan er 27 geen specifieke opleiding gehad hebben. De bezoeken aan een drietal klassen verlopen levendig: Trainen van de naam ”Geert”, vragen over Nederland, mijn privé-situatie etc. In een gesprek met de headmaster kwamen onvermijdelijk vragen over financiële ondersteuning van de gebouwen (in onze ogen vermoeid ogende schuren), leermiddelen ( 10 oude, rafelige boeken in een klas van boven de 60 leerlingen), meubilair (wel eens 4 kontjes geperst gezien in een schoolbank voor 2 kinderen?), maar ook ondersteuning voor Engels en manieren op les te geven. Kijk, voor dat laatste kom ik nou.
De 2 middelbare scholen zien er een stuk beter uit. Gebouwen redelijk, rond 40 ll per klas, een kleine bibliotheek. Ik krijg te horen dat maar een fractie van de basisschoolkinderen doorstroomt naar het vervolgonderwijs. Ook hier bezoek aan klassen (“wat zijn uw drijfveren om naar Rwanda te komen”, Welke boeken leest u?”) en rond 13.00 uur sta ik stuiterend van alle indrukken weer voor de deur van mijn derde school.
In het weekend naar het zuiden van het land. Eerst naar Butare, de tweede stad, met een universiteit. Ik ontmoet 5 andere VSO-ers en we vieren het terugzien met een koel pilsje. Daarna voorbereiden van de workshops van volgende week en naar mijn logeeradres in het berggebied tegen de grens met Kongo. Genietend van het prachtige uitzicht zitten we op de veranda. Zondag een trage dag. Heerlijk!!
Maandag in gesprek met een collega die hier al twee jaren zit en hetzelfde soort werk doet als ik in de toekomst. Ze is erg enthousiast en inspirerend. Er ligt veel te ontdekken.
Als ik tegen het donker het laatste stuk naar huis wil afleggen klim ik achterop een taxifiets.
We fietsen langs een dal waaruit een waar kikkerconcert opstijgt. Wat een prachtig geluid. Net aan de andere kant van de heuvel worden ze overstemd door de vogels die in de bomen vlakbij rondvliegen. De ondergaande zon boven de heuvels maakt het beeld compleet.
Dinsdag een officedag, en een bezoek van de program-manager van VSO. Of alles wat goed verloopt. We concluderen dat we blij zijn met elkaar, het werk en het huisje.
Collega Mans komt langs om nog de laatste hand te leggen aan de workshop van de volgende dag. Gelukkig weet hij ook voldoende van computers om mijn opkomende irritaties door zijn vakmanschap te onderdrukken. We vieren dat door lekkere whisky en kletsen.
Woensdag zijn 18 directeuren van middelbare scholen gekomen om van drie VSO-ers een workshop te krijgen over management, leiderschap, functioneringsgesprekken en financieel beheer. Ik neem een bescheiden deel voor mijn rekening. ’s Avonds lekker eten bij een collega en weer kletsen. Ik realiseer me dat de VSO-ers rond Gitarama belangrijk zullen zijn voor mijn sociaal contact.
Ik ben nu haast drie weken in Rwanda. “Wanneer deed je het laatst iets voor het eerst?” Als ik deze vraag op mezelf toepas kan ik gerust zijn.

En nu dan de sponsering. Ik ben me ervan bewust dat je staat te popelen. Wie wil nu niet een project sponseren, waarvan je precies weet wat er gebeurt?!? Je moet nog even wachten met het computerproject. Ik kom op ontzettend veel scholen met leuke mensen en die allemaal de behoefte hebben aan computers of andere ondersteuning. Tot nu toe heb ik van die computers nog aan niemand vertelt hier.
Wat op korte termijn staat te gebeuren is het volgende: Na wat lesobservaties is gebleken dat veel teachers hier aan " chalk and talk" doen. Veel teachers zijn direct voor de klas gekomen na hun middelbare school ( een tekort vanwege o.a. de genocide)en hebben geen enkele specifieke opleiding gevolgd.Ik heb nu een viertal workshops in de planning (okt / nov) overmanieren van lesgeven, die ik met een andere VSO-er zal geven. Per keer twee volle dagen. Nu is hier in Rwanda nergens geld voor; dus ook hiervoor niet. Er zal gegeten, gereisd en overnacht moeten worden, voor zo'n 15 teachers per keer. Dat kost zo'm 100 euro per workshop. En of ikzelf even wil bijdragen. Ik kan wel wat fin. ondersteuning krijgen van VSO. maar zat zal niet zoveel zijn. Ja, wel even anders dan we in ons landje gewend zijn.Het gironummer is je bekend (via Els)

Voorlopig is hier veel te ontdekken en te doen.