De eerste week:Kigali

Lieve mensen,

Het is nu een kleine week nadat het vliegtuig een grote bocht maakte rond een van de duizend heuvels van Rwanda, bij Kigali. Onder me een groen/bruin/gele wereld, met overal huisjes, aan weerskanten van de kronkelende wegen. Ik kijk m’n ogen uit en heb even geen oog meer voor de meneer naast me, met wie ik politieke en sociale ontwikkelingen besprak van de laatste jaren in Rwanda. Even stuitert het vliegtuig en remt krachtig af. We taxiën naar een prachtig gebouwtje dat in grootte de vergelijking met de vliegveld van Eelde kan weerstaan.
Er moeten nog meer VSO-ers zijn in het vliegtuig. Voor de douane ontmoet ik zes anderen. Er blijken 14 VSO-ers in het vliegtuig te zitten. We worden opgewacht door een welkoms team met voor ieder een roos en een warm woord.
Een korte autorit volgt naar een guesthouse “Amani” waar we de komende week zullen verblijven.

Een interessante week volgt met een “incountry training” . Ik kijk er naar uit: 5 jaren met werken met inburgeringcursussen voor buitenlanders maken nu plaats voor het vólgen van een vergelijkbare cursus. Deze die voor mijzelf bestemd is, is intensief: elke dag 4 sessies van 2 uur elk, met het leren van de taal Kinyarwanda, zaken rond het werken in de placement en rond de geschiedenis van het land, een lezing over je eigen gezondheid in dit land, een bezoek aan de Nederlandse ambassade, je eigen financiën en eindeloos veel formulieren invullen. Verder brengen we een bezoek aan het centrum in Kigali, bespreken we praktische dingen van het leven zonder stromend water en misschien zonder elektriciteit en wat je in deze cultuur zoal wel en ook niet kunt verwachten.
Dit deel van het verslag schrijf ik op vrijdagavond 14 september; morgen gaan we de noodzakelijke boodschappen doen en een bezoek brengen aan het museum van de genocide van 1994. Dit belooft een zwaar deel te worden. Verderop in het verslag lees je mijn ervaringen.
Het zijn intensieve dagen. We proberen de persoonlijke contacten ‘s avonds verder te versterken in de plaatselijke bar, onder het genot van een lekker pilsje. Dit lukt aardig.

Ik ontkom er niet aan om deze week te vergelijken met het werk van mij op het Friesland College in Drachten. Hier is het erg intensief, redelijk wat buiten de deur terwijl het leren van de taal in de praktijk enige aanscherping behoeft. Onze docent kent vooral het laten overschrijven van het bord en de woorden voorzeggen en wij met de groep nazeggen. Geen overbodige luxe trouwens; de taal kent voor ons totaal onbekende klanken. De ‘g’ in het Nederlands is er echt niets bij…
Ik ben veelal geconcentreerd, maar heb soms de neiging om wat didactische principes met onze docente te bespreken. Ach, ik bewaar dat maar voor later, in mijn eigenlijke werk op de scholen die ik zal gaan bezoeken.

En dan de taal: naast Kinyarwanda ben ik druk bezig met het Frans. In mijn toekomstig dorpje wordt eigenlijk nauwelijks Engels gesproken, dus Frans is voor mij de voertaal; nooit geweten dat ik na mijn HBS-Frans zonder een enkel gesproken woord en enkele vakanties met Nederlanders in Frankrijk waar ik vooral de taal ook niet sprak, nu het komende jaar mij moet redden in het Frans. Ik ben in een fantastische ‘taalnood’, zoals het in ons jargon heet. Ik praat zoveel mogelijk met ander vrijwilligers Frans en ben nu op een punt aangeland dat ik in elk geval niet meer bang ben…..

De groep met in totaal 18 mensen is leuk en het begint een beetje eigen te voelen. Veel mensen van Engeland, Ierland en Schotland, vier uit Canada, een Indiër en ik als Nederlander. We wisselen veel ervaringen uit; maken onze eerste week in Kigali veel samen door.

Twee dagen later, zondagmorgen. Ontbijt en nu met klassieke muziek dit bericht. Overal om mij heen spulletjes die je nu eenmaal moet aanschaffen als je in een leeg huis komt. De ruimte is bezaaid met grote jerrycans voor water, emmers voor wassen en schoonmaken, keukenspullen etc,etc. En dat voor 18 verschillende mensen.

Gisteren was het erg indrukwekkend in het memorial centrum van de genocide. Op een integere manier en erg direct worden geschiedenis, de genocide zelf en de rol van de internationale gemeenschap in beeld gebracht. Dit samen met directe beelden van overlevenden, foto’s en gegevens van allerlei mensen die zijn vermoord. Er is een aparte ruimte voor kinderen die zijn omgekomen in het geweld. Erg aangrijpend. Ik kon alleen maar stil zijn, langzaam de gruwelijke realiteit van de recente geschiedenis van Rwanda op mij laten inwerken. Met een schok realiseer ik regelmatig dat iedereen in dit land boven 18 jaar een levende herinnering heeft aan deze periode. Het is een deel geworden van hun bestaan. Het kleurt het gevoel van de mensen. Ik zal er in de toekomst hoe dan ook mee te maken krijgen.
Gisteravond was van een totaal ander kaliber: vrijwilligers die al in het land werken wachtten de nieuwe groep op in een grote ruimte. Tijd voor kennismaken. Telkens 5 minuten voor weer een nieuw gesprek. Lekker eten, prachtige en opzwepende zang en drums. Geweldig!

Wat zijn nu mijn eerste indrukken van Rwanda? Een relaxte leefsfeer, heerlijk klimaat, lekker eten, vriendelijke, goedgeklede en wat gereserveerde mensen, schone straten, een sfeer van opbouw. Kigali voelt aan als een groot dorp. Natuurlijk vergelijk ik het met mijn andere Afrikaanse ervaringen. De sfeer, omgeving, kleuren, geuren herken ik wel, met andere accenten natuurlijk.

Zo’n week van voorbereiding op m’n nieuwe bestaan is fantastisch. Het geeft me veel om over na te denken en rekening mee te houden. Een week is echter ook lang genoeg. Na een dag morgen met alle werkgevers gaat de groep uit elkaar: ieder een andere kant op. We houden contact met onze mobiele telefoon. Nooit geweten dat ik nog eens een mobilofaantje zou worden.
Vanuit Nederland ben ik te bereiken onder: 002503150810. (00250- of +250 voor het land en 03150810 voor mijn eigen telefoon, met weglaten van ut nulletje; je kent dat systeem). Een sms-sje of zelfs een telefoontje is fijn (kaart: messenger; 1 euro per kwartier, zo ongeveer). Ik ben zelf wel een beetje voorzichtig met zelf een berichtje terugsturen. Mijn inkomsten als vrijwilliger zijn net voldoende om mee te draaien in de lokale economie…)

Lieve mensen, ik ga straks dit bericht versturen in zo’n gezellig klein en veel te warm internetcafé met van die trage computers. En daarna zwemmen in het zwembad van Hotel Mille Collines. Dit hotel speelt een centrale rol in een aantal boeken en films over 1994.

Tot later, mijn leventje in Afrika hier is nu echt begonnen.